Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu sâu về một trong những bộ máy tự động có micro-rotor (rotor siêu nhỏ, rotor khuy áo) được ưa chuộng nhất trong ngành chế tạo đồng hồ.

Ra đời vào năm 1977 với mục tiêu đầy tham vọng là tạo ra một bộ máy cơ học siêu mỏng nhưng không hề đánh đổi độ tin cậy, Caliber 240 đã trở thành một trong những viên ngọc quý trong vương quốc đồng hồ của Patek Philippe. Được hoàn thiện tỉ mỉ với 27 chân kính và tần số dao động 21.600 vph, bộ máy này cung cấp một nguồn năng lượng ổn định cho những chiếc đồng hồ mỏng nhẹ.

Chúng ta dễ dàng bắt gặp Caliber 240 trong nhiều thiết kế chỉ giờ cơ bản như 5120, 7200, và đặc biệt là mẫu đồng hồ biểu tượng nhưng ít người biết đến - ref. 5026. Mặc dù có phong cách thiết kế khác nhau, tất cả những chiếc đồng hồ này đều chia sẻ chung một đặc điểm nổi bật: kích thước siêu mỏng. Với độ dày dưới 10mm, chúng mang đến một cảm giác đeo tay vô cùng thoải mái và thanh lịch.

Đồng hồ Patek Philippe ref. 5026

So với các bộ máy tự động có rotor khuy áo khác trên thị trường, Caliber 240 nổi bật với độ hoàn thiện cao, độ ổn định và khả năng giữ thời gian chính xác. Điều này đã góp phần đưa Patek Philippe trở thành một trong những thương hiệu đồng hồ danh giá nhất thế giới.

Calibre 240 - “barrel bridge”

Calibre 240 - mặt dưới của “barrel bridge”

Caliber 240 là một trong số ít các bộ máy hiện đại vẫn trung thành với nhiều vật liệu truyền thống, tạo nên một bản sắc riêng biệt. Tuy nhiên, trong suốt quá trình phát triển, Patek Philippe đã không ngừng tinh chỉnh các chi tiết nhỏ để nâng cao hiệu suất và thẩm mỹ của bộ máy này. Một trong những thay đổi đáng chú ý nhất là thiết kế rotor. Từ kiểu gắn vốn ẩn các vít, Patek Philippe đã chuyển sang kiểu gắn tiêu chuẩn, cho phép người dùng chiêm ngưỡng hai vít được đánh bóng gương một cách tinh xảo, giữ micro-rotor cố định tại chỗ. Sự thay đổi này không chỉ mang đến một vẻ đẹp thẩm mỹ mới mà còn góp phần tăng cường độ bền và hiệu quả lên cót cho bộ máy.

Caliber 240 LU CL C bên trong chiếc đồng hồ Patek Philippe Sky Moon Celestial 6102R

Tiếp theo là quyết định ngừng sử dụng vòng bi thép trong micro-rotor để chuyển sang vòng bi zirconium - một cải tiến lớn, nâng cao hiệu suất cho quá trình lên dây cót tự động.

Cuối cùng, chúng ta có một trong những cải tiến được đưa ra sau khi thương hiệu chuyển đổi từ áp dụng Geneva Seal sang Patek Philippe Seal cho đồng hồ của hãng. Đó chính là sự có mặt của dây tóc Silinvar. Dây tóc này được làm từ một dẫn xuất silicon đặc biệt. Với khả năng chống từ tính và chịu được sự thay đổi nhiệt độ, vật liệu này cho phép dây tóc có thể hoạt động cực kỳ tốt trong điều kiện bình thường.

Calibre 240: Bánh xe cân bằng với dây tóc Silinvar

Caliber 240 đã đạt được những bước tiến đáng kể nhờ vào việc ứng dụng dây tóc Silinvar. Với khả năng chống từ tính và chịu nhiệt vượt trội, Silinvar đã giúp cải thiện đáng kể độ chính xác và độ ổn định của bộ máy. Bên cạnh đó, việc sử dụng vòng bi zirconium cho bộ máy tự động đã giảm thiểu ma sát, kéo dài tuổi thọ và tăng cường hiệu quả lên cót. Những cải tiến này, cùng với nhiều tinh chỉnh khác, đã đưa Caliber 240 lên một tầm cao mới. Ngày nay, với độ sai số chỉ -3/+2 giây mỗi ngày và dự trữ năng lượng vượt quá 48 giờ, Caliber 240 tự hào là một trong những bộ máy cơ khí chính xác và tin cậy nhất trên thị trường.

Đồng hồ Patek Philippe 5712/1A với 1 chấm trắng ở cạnh số 48

Đồng hồ Patek Philippe 5712/1A với 2 chấm trắng ở cạnh số 48

Nếu bạn là một nhà sưu tập dày dạn kinh nghiệm, bạn có thể nhận thấy rằng trên mặt số, tại vòng cung chỉ báo dự trữ năng lượng của mẫu Patek Philippe 5712/1A này nói riêng và các mẫu khác của Patek nói chung, tại số 48 chỉ có một chấm trắng nhỏ, nhưng có mẫu lại là hai chấm trắng nhỏ. Việc thêm vào chi tiết nhỏ này thể hiện sự gia tăng dần dần trong khả năng dự trữ năng lượng của bộ máy Caliber 240 theo năm tháng. Ban đầu, calibre 240 đảm bảo đồng hồ có thể hoạt động trong vòng 48 giờ, nhưng ngày nay, khả năng trữ cót của bộ máy này đạt đến khoảng 52 giờ. Việc bổ sung thêm một chấm nhỏ ở vòng cung hiển thị thời lượng cót trên mặt số đóng vai trò như một thước đo cho khả năng trữ cót của đồng hồ, hứa hẹn mang lại hiệu suất vượt trội. Ngoài những thay đổi hoặc cải tiến có thể quan sát đã được liệt kê trong bài, calibre 240 vẫn giữ nguyên sau gần 50 năm sản xuất.

Tìm hiểu về bộ máy Patek Philippe Caliber 240 cơ bản

Tên của bộ máy Caliber 240 xuất phát chính xác từ chiều cao của nó khi bạn tháo bộ phận micro-rotor. Bộ máy này có chiều cao chính xác là 2,40mm từ mặt số đến mặt cầu (không tính chiều dài của trụ trung tâm gắn bánh răng trụ nhỏ (cannon pinion) và bánh xe giờ). Khi bạn lắp micro-rotor, nó có độ dày là 2,53mm. Xem xét rằng đây là một bộ máy tự lên dây cót, thì chiều cao này rất mỏng.

Đo chiều cao của bộ máy caliber 240

Kết quả đo: Caliber 240 có chiều cao 240mm

Chiều cao 2,53mm sẽ không thể đạt được được nếu Patek Philippe không đơn giản hóa toàn bộ cơ chế lên dây tự động - chuyển từ rôto trung tâm tiêu chuẩn sang thiết kế lệch tâm với đường kính giảm đáng kể. Đây có lẽ là cơ chế lên dây tự động đơn giản nhất được tìm thấy trong bất kỳ bộ máy nào trên thế giới. Tự hào với kết nối bánh xe không bị gián đoạn từ chính rotor siêu nhỏ cho đến bánh xe trượt ở mặt số, Caliber 240 không thể đơn giản hơn: Chỉ có sáu thành phần tạo nên toàn bộ hệ thống lên dây cót tự động.

Cơ chế lên dây tự động

1. Micro-rotor (Đã bị xóa trong ảnh)

2. Uncoupling wheel (Bánh xe tháo rời)

3. Winding wheel (Bánh răng cuộn cót)

4. Click (Chốt chặn)

5. Intermediate winding wheel (Bánh răng trung gian)

6. Rachet-driving wheel (Bánh xe răng cưa)

Calatrava 6000 được cung cấp năng lượng từ bộ máy Caliber 240 PS C

Bộ phận Micro-rotor được sản xuất từ ​​vàng nguyên khối 22K, lắp lệch tâm trên bánh xe bằng thép không gỉ có gắn ổ bi. Thiết kế kiểu này cho phép rotor dễ dàng xoay theo cả hai hướng ngay cả với chuyển động nhỏ nhất của cổ tay. Rotor được gắn vào bánh xe bằng hai vít thép đánh bóng gương. Sau đó, cụm linh kiện này sẽ dẫn động bánh xe tháo rời (Uncoupling wheel).

Bánh xe tháo rời, bao gồm hai bánh xe có gắn ổ bi được nối với nhau bằng một bệ thép, giữ vị trí là một bánh xe đảo chiều mà bạn thường thấy trong một bộ máy tự lên dây cót thông thường. Trong hệ thống bánh xe đảo chiều thông thường, có hai bánh xe đảo chiều tương tác với nhau và với rotor. Bánh xe đảo chiều chuyển đổi vòng quay hai chiều của rotor thành vòng quay một chiều của bánh xe lên dây cót. Lý do cho điều này là dây cót chỉ có thể được lên dây theo một hướng, nhưng rotor của đồng hồ đang quay theo hai hướng. Bánh xe tháo rời xuất hiện để giải quyết vấn đề này. Tuy nhiên, Patek Philippe đơn giản hóa giải pháp hơn nữa.

Patek Philippe đã lựa chọn hệ thống vòng bi kép để dẫn động bánh xe lên dây cót khi nó quay theo một hướng và di chuyển ra xa bánh xe lên dây cót (tháo rời) khi nó quay theo hướng ngược lại.

Ra đời với tư cách là một bộ máy tự động cực kỳ đơn giản, calibre 240 được hình thành với mục đích trở thành nền tảng cho những tính năng phức tạp được đánh giá cao nhất trong “kho vũ khí” thiện chiến của thương hiệu Patek Philippe trong thị trường đồng hồ.

Cung cấp năng lượng cho mẫu đồng hồ Nautilus 5712/1A hoạt động là bộ máy tự động 240 PS IRM C LU với sự có mặt của rotor khuy áo bằng vàng 22K

Bánh xe lớn (phía cầu/phía bộ máy) của calibre 240 cũng điều khiển các bánh xe cài đặt trung gian (intermediate setting wheels) và bánh xe phút ở phía mặt số, tạo ra lực ma sát “mịn mượt như bơ” mà chúng ta cảm nhận ngay khi cài đặt thời gian. Điều này đạt được nhờ thiết kế của chính nó, với tổng cộng 4 thành phần. Bánh xe này đồng thời tương tác với các bộ phận bao gồm: thùng cót, bánh xe thứ ba, bánh xe cài đặt trung gian thứ hai và bánh xe phút. Mặc dù micro-rotor là tâm điểm chú ý nhưng bánh xe lớn mới là ngôi sao thực sự của chương trình biển diễn mang tên “calibre 240”.

Bánh xe lớn (great wheel)

Mặt cắt ngang của bánh xe lớn, đã được đánh dấu các vị trí tương tác với các bánh xe khác trong bộ máy đồng hồ

Việc sử dụng bánh xe lớn phức tạp cho phép nhà sản xuất hàng đầu Thuỵ Sĩ cắt giảm đáng kể chiều cao của bộ máy đồng hồ. Để tìm hiểu kỹ hơn, chúng ta cần di chuyển lên trên chuỗi truyền động bánh răng, lúc này có thể quan sát được bánh xe hộp cót/rachet (barrel/rachet wheel), bánh xe thứ ba, bánh xe thứ tư và bánh xe thoát. Khu vực chuyển động này được thiết kế và chế tạo để thu hút sức hấp dẫn của ánh mắt. 

Từ trái sang phải: Bánh xe lớn (Great wheel), Hộp cót (Barrel), Bánh xe giảm tốc (bánh xe giảm tốc)

Từ trái sang phải: Bánh xe lớn, Bánh xe barrel/rachet, bánh xe giảm tốc

Từ trên xuống dưới: Bánh xe lớn, bánh xe thứ ba, bánh xe thứ tư, bánh xe thoát hiểm

Quyết định triển khai bánh xe lớn bốn bộ phận phức tạp này cũng giúp giải phóng rất nhiều không gian tấm chính bên dưới mặt số. Điều này cho phép nhiều chức năng/cơ chế được xếp chồng lên trên bộ máy nền. Các mô-đun Lịch cơ bản, Lịch vạn niên, Giờ thế giới và ấn tượng nhất là biến chứng thiên thể mang tính biểu tượng đều đã từng đặt lên trên caliber 240. Để dễ hình dung, bộ máy cơ sở có chiều cao tổng thể là 2,53mm, trong khi việc bổ sung cơ chế Giờ thế giới làm cho chỉ lên tới 3,88mm – chỉ tăng 1,35mm.

Calibre 240 - phía trước, áp sát mặt đồng hồ

Phiên bản lộ máy của Caliber 240 cung cấp góc nhìn rõ hơn về cách bánh răng trên trục bánh xe lớn ăn khớp với cả bánh xe cài đặt trung gian bên phải và bánh xe phút bên trái

Các cơ chế, chức năng phức tạp

Có một số tính năng phức tạp nổi tiếng nhất mà thương hiệu Patek Philippe sản xuất đã được đặt trên bộ máy 240. Là một fan đồng hồ, những nhà sưu tập đồng hồ Patek Philippe chân chính, sẽ khó có ai có thể bỏ qua World Time ref. 5110 trong những cuộc thảo luận đầy say mê. Hầu hết mọi người đều yêu thích mẫu đồng hồ này và hiếm khi thấy nó hoạt động.

Gồm tổng cộng 239 bộ phận và chỉ dày 3,88mm, bộ máy 240 HU World Time là một cơ chế tương đối đơn giản, chỉ hơn số ít chi tiết so với bộ máy cơ bản bao gồm 161 linh kiện.

Hai mươi bốn thành phố, hai mươi bốn múi giờ, đĩa chỉ báo ngày và đêm, mặt số hiển thị mười hai giờ, vòng tròn hiển thị hai mươi bốn giờ cùng vị trí với đĩa chỉ báo ngày và đêm, tất cả cùng nhau hoạt động theo lệnh của một cánh tay khớp nối sau đó kết nối với một nút bấm duy nhất trong vỏ. Thật ấn tượng.

Nằm trên cùng của bộ máy cơ sở là bộ đôi bánh xe giờ: bánh trên và bánh dưới. Bánh xe giờ ở phía dưới tương tác với bánh xe phút để cho biết thời gian hiện tại. 

Bánh xe giờ ở phía trên, có ngôi sao mười hai cánh, được nối với bánh xe giờ phía dưới dưới thông qua lò xo "C" và "ngón tay" bằng thép (steel finger, hoạt động như một chốt chặn). Các thành phần này, dưới sức căng của vòng chữ C, steel finger và ngôi sao mười hai cánh dính vào nhau cùng hoàn thiện cho hoạt động của bộ đôi bánh xe giờ (gắn với kim giờ). 

Nằm bên trong và cung cấp năng lượng để Patek Philippe Complications 7130R-012 hoạt động là bộ máy cổ điển ​​Caliber 240 HU

Bánh xe kép đảm bảo hiển thị thời gian được chính xác trong suốt hoạt động của đồng hồ ngay cả khi người dùng bấm nút làm dịch chuyển đĩa 24 giờ hay là đĩa time zone. Lúc này, bánh xe giờ ở phía trên sẽ tách qua một mốc của ngôi sao mười hai cánh, trong khi bánh xe giờ dưới vẫn giữ nguyên vị trí. Bánh xe giờ phía trên giữ lấy kim giờ. Mỗi khi bánh xe giờ phía trên di chuyển một nấc, kim giờ cũng di chuyển và đó là chuyển động mà chúng ta thấy trên mặt số.

Bánh xe giờ kép (trái sang phải): bánh xe giờ phía trên, bánh xe giờ phía dưới, Lò xo chữ C, chốt chặn nhỏ

Calibre 240 HU

Tương lai sẽ ra sao với caliber 240?

Mặc dù chúng ta không biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo với bộ máy caliber 240, nhưng quá trình sử dụng thực tế đã chứng minh vai trò quan trọng của nó. Với một lịch sử lâu đời trong việc chế tạo những bộ máy đồng hồ bền bỉ, Patek Philippe không ngừng hoàn thiện Caliber 240 qua từng năm. Việc áp dụng các vật liệu hiện đại như vòng bi zirconium và dây tóc từ silicon, cùng với những tinh chỉnh tỉ mỉ trong cấu trúc bánh răng, đã góp phần nâng cao đáng kể độ bền và độ chính xác của bộ máy. Đặc biệt, triết lý sản xuất tập trung vào việc bảo dưỡng và sửa chữa dễ dàng đã đảm bảo rằng Caliber 240 luôn sẵn sàng phục vụ chủ nhân trong nhiều thập kỷ tới. Điều này chứng tỏ rằng Patek Philippe không chỉ tạo ra những chiếc đồng hồ, mà còn đang xây dựng một di sản trường tồn với thời gian. Tất cả những điều này có nghĩa là có thể sẽ còn nhiều cải tiến hơn nữa được thêm vào. 

Sở hữu cỗ máy tự động lên dây Caliber 240 PS đạt biên độ dao động 21600 vph, mức dự trữ năng lượng lên tới 48h cùng mini-rotor chế tác từ vàng 22k, Patek Philippe Moon Phase Power Reserve Rose Gold 5054R có các chức năng: moonphase, báo ngày trong tháng, màn hiển thị thời lượng cót

Lời kết

Tóm lại, Caliber 240 là một minh chứng sáng giá cho sự tinh xảo và đổi mới không ngừng của ngành chế tạo đồng hồ cao cấp. Với thiết kế siêu mỏng, micro-rotor cải tiến và độ chính xác đáng kinh ngạc, bộ máy này đã vượt qua thử thách của thời gian và trở thành nền tảng cho nhiều mẫu đồng hồ biểu tượng của Patek Philippe. Sự đơn giản và độ chính xác của caliber 240 không chỉ khiến nó trở thành cơ sở lý tưởng cho các cơ chế phức tạp mà còn thể hiện sự tận tâm của thương hiệu đối với sự thành thạo về mặt kỹ thuật mà không ảnh hưởng đến khả năng đeo hoặc sức hấp dẫn về mặt thẩm mỹ. Qua đó, Patek Philippe khẳng định vị thế dẫn đầu trong việc kết hợp truyền thống và hiện đại, tạo ra những tác phẩm nghệ thuật trên cổ tay.

Tác giả Thu Huyền Bùi

17/10/2024