Hành trình làm nên chiếc đồng hồ bỏ túi có giá 115 tỷ đồng của Roger W.Smith
Thuỵ Sỹ không phải nơi duy nhất sản sinh ra những bậc thầy chế tạo đồng hồ tài năng. Roger W.Smith, 53 tuổi, là một cái tên có tiếng trong giới chế tác đồng hồ sinh ra tại Anh quốc.
Roger W.Smith là người thợ học việc duy nhất kiêm người đồng hành trong nhiều dự án chế tạo đồng hồ của George Daniels - tác giả của cuốn sách mà bất kỳ ai đam mê hay muốn trở thành một thợ sửa/thợ chế tạo đồng hồ cũng cần phải tìm đến Watchmaking. Ngày nay, những chiếc đồng hồ của George Daniels được tìm kiếm ráo riết nhưng không phải ai cũng có thể tiếp cận bởi vì George Daniels cam kết chế tạo đồng hồ thủ công từ khâu đầu tiên đến khâu cuối cùng, số lượng đồng hồ cực hạn chế. Sự ra đi của người thợ đồng hồ George Daniels gây ra nhiều tiếc nuối cho toàn bộ ngành. Và khi đó, Roger Smith được xem là người thợ chế tác đỉnh cao cuối cùng đến từ Anh quốc.
Giống với George Daniels, Roger Smith tập trung vào nghề chế tạo đồng hồ truyền thống, đề cao tay nghề chế tạo thủ công. Roger Smith hiện nay tiếp tục đào tạo thế hệ đồng hồ trẻ tuổi trong một xưởng sản xuất biệt lập, hi vọng lấy lại danh tiếng cho những chiếc đồng hồ sản xuất tại Anh được thắp sáng. Một trong những cột mốc sự nghiệp quan trọng của Roger Smith chính là nhận được đơn đặt hàng từ Thủ tướng Anh David Cameron năm 2013 và chiếc đồng hồ này đã theo tay Thủ tướng đi ngoại giao khắp thế giới, cũng như quảng bá về nghề thủ công Anh quốc.
Ngày nay, Roger Smith vẫn tiếp tục làm đồng hồ, tuy nhiên, mỗi năm thương hiệu Roger Smith chỉ cung cấp khoảng 10 chiếc mỗi năm. Khách hàng thường chi trả một số tiền lên đến 10 con số để sở hữu đồng hồ của Roger Smith nhưng với số lượng hạn chế, đâu phải ai cũng có thể mua được. Để khẳng định vai trò quan trọng của Roger Smith đến giới chế tác đồng hồ, đặc biệt là chế tác đồng hồ độc lập, Paul Boutros, người đứng đầu bộ phận đồng hồ ở Châu Mỹ của nhà đấu giá Phillips cho biết “Nếu Roger không thành công, bức tranh tổng thể của ngành chế tạo đồng hồ độc lập ngày nay sẽ rất, rất khác".
Bắt đầu từ người thợ học việc của bậc thầy trong giới chế tạo đồng hồ
Tài năng về cơ khí của Roger Smith được lộ rõ ngay từ khi còn rất nhỏ. Sinh ra tại Bolton (Anh) năm 1970, Roger Smith không mấy chú tâm đến các chương trình học tại trường, mà chỉ chăm chú say mê các cỗ máy cơ khí. Bởi vậy cho đến năm 16 tuổi, Roger Smith đã đăng ký vào học tại Trường đồng hồ Manchester School of Horology.
Cũng tại Trường đồng hồ Manchester School of Horology, Roger Smith lần đầu được tiếp xúc với George Daniels, mà theo nhiều người là nhà nghiên cứu và chế tạo đồng hồ vĩ đại nhất trong 250 năm qua. Đó là trong một buổi thuyết trình được trường học tổ chức, và George Daniels là một diễn giả. George Daniels tay cầm chiếc đồng hồ bỏ túi và giới thiệu nó cho toàn thể sinh viên bên dưới.
Thời khắc đó được chàng trai trẻ tuổi nhận định là dấu mốc đặc biệt quan trọng. Roger Smith đã tìm thấy một tài năng vĩ đại thực sự và chàng trai trẻ muốn đi xa hơn nữa.
“Ý tưởng về một người có thể đảm nhiệm khâu thiết kế cho đến chế tạo đồng hồ xuyên suốt tưởng chừng là không thể thực hiện được cho đến khi tôi gặp được George Daniels. Và tôi bị hấp dẫn đến ám ảnh hoàn toàn bởi thử thách này". Roger Smith đã tâm sự. Bởi lẽ, trước đó trong ngành đồng hồ, phần lớn là: từng bộ phận của một chiếc đồng hồ thường được thực hiện bởi người thợ riêng lẻ.
Chiếc đồng hồ bỏ túi đầu tiên được Roger Smith hoàn thành là khi 22 tuổi, nhân lúc rảnh rỗi tiến hành làm. Chiếc đồng hồ này được Roger Smith tặng cho George Daniels kèm lời nhận xét: là đồng hồ thể hiện vẻ ngoài được chế tác thủ công thay vì mang đặc trưng của một món đồ sáng tạo. George Daniels cũng khuyên Roger Smith quay trở về và bắt đầu lại.
Cái gật đầu sau 5 năm rưỡi
Chiếc đồng hồ bỏ túi thứ hai được Roger Smith hoàn thiện trong vòng 5 năm rưỡi tiếp theo. Chiếc đồng hồ này vẫn được Roger Smith mang đến tặng George Daniels và kết quả cũng đã thay đổi, George Daniels đưa ra cái gật đầu chấp thuận.
Chiếc đồng hồ này đã xuất hiện trong cuộc đấu giá diễn ra ngày 10 - 11/6 vừa qua do đơn vị Phillips tổ chức tại New York. Kỷ lục về một chiếc đồng hồ Anh đắt nhất đã được thay mới. Chiếc đồng hồ bỏ túi của Roger Smith được bán với giá gõ búa 4,9 triệu USD (tương đương 115 tỷ đồng).
“Trong vòng 5 năm rưỡi, chiếc đồng hồ bỏ túi này đã được làm lại khoảng 4 lần. Đơn giản là vì tôi còn đang học 32 kỹ thuật khác nhau để có thể tự làm nên một chiếc đồng hồ hoàn toàn thủ công".
Sau khi ngài George Daniels qua đời ở tuổi 85 vào năm 2011, Roger Smith đã tiếp quản xưởng chế tác từ người thầy của mình với lưu ý: mục tiêu duy nhất của xưởng chế tác là hướng đến việc một người đảm nhiệm vai trò thiết kế và chế tạo đồng hồ từ khâu đầu tiên đến cuối cùng.
Ngày nay, các thương hiệu còn phải đối mặt với cạnh tranh khốc liệt để thu hút khách hàng mới thì Roger Smith lại là ngoại lệ. Một vị khách muốn sở hữu đồng hồ Roger Smith sẽ cần chờ đợi khoảng 3 năm với số tiền bỏ ra là hơn 150.000 USD.
Roger Smith có một đội nhóm sản xuất và họ sẽ đảm nhiệm tạo ra những chiếc đồng hồ hết sức độc quyền trong xưởng chế tạo tại Isle of Man (studio riêng của Roger Smith thành lập năm 2001). Từng thành phần của đồng hồ đều được chế tạo thủ công từ nguyên liệu thô, không có sự xen vào của máy móc tự động.
Chỉ tạo ra 10 chiếc đồng hồ mỗi năm
Sản lượng đồng hồ trong xưởng chế tác của Roger Smith chỉ khoảng 10 chiếc mỗi năm, chia sẻ của Roger Smith hồi tháng 9 năm 2021. “Sẽ không bao giờ bạn nghe được tin Roger Smith sản xuất 50-100 chiếc mỗi năm. Lý do rất đơn giản bởi kỹ thuật được áp dụng để sản xuất không đáp ứng được con số đó".
Tờ New York Times từng đưa ra ước tính rằng nếu nghỉ hưu vào năm 2038, Roger Smith sẽ hoàn thành 185 chiếc đồng hồ có nhãn Roger Smith kể từ khi thành lập studio chế tác riêng. Cho đến hiện tại, Roger Smith đã mang đến 3 chiếc đồng hồ bỏ túi, với mẫu cuối cùng được đặt hàng riêng.
Nhưng những nhà sưu tập sở hữu đồng hồ Roger Smith cảm thấy hài lòng, bởi khi nhu cầu vượt xa nguồn cung, giá trị đồng hồ luôn tăng lên. Ngày nay, thời gian để chờ mua một chiếc Roger Smith đã tăng lên 5 năm.
Một trong những cột mốc đáng nhớ nhất gần đây của Roger Smith là vào năm 2018. Người thợ chế tác tài năng được trao tặng Huân chương OBE vì những cống hiến không ngừng và gặt hái được vô vàn thành công trong ngành công nghiệp chế tạo đồng hồ. Roger Smith tiếp tục trở thành đồng sáng lập và chủ tịch của Liên minh các nhà sản xuất đồng hồ Anh hai năm sau đó, củng cố thêm di sản của ngành chế tạo đồng hồ Anh quốc trên bản đồ chế tạo đồng hồ thế giới.
