Trong ngành đồng hồ tại Đức hiện nay, Marco Lang - một trong hai nhà sáng lập của thương hiệu Lang & Heyne thỉnh thoảng vẫn được gọi là “mọt đồng hồ”. Cùng với Mirko Heyne, Marco Lang đã thành lập thương hiệu đồng hồ với một xưởng chế tác quy mô nhỏ tại vùng Dresden vào năm 2001. Trong một năm đầu tiên, cả hai đã tạo ra mẫu đồng hồ truyền thống, đậm chất Đức, và sau đó được giới sưu tầm đặc biệt yêu thích vì sự tinh xảo.

Trước khi thành lập Lang & Heyne, Marco Lang đã bắt đầu với UWD - một công ty chuyên cung cấp bộ máy đồng hồ, cũng có trụ sở tại vùng Dresden. Mục tiêu của Marco Lang cũng như UWD là trở thành một thứ gì đó như “ETA" của nước Đức, dễ hiểu hơn là một công ty sản xuất bộ máy đồng hồ của Đức, bán cho một công ty thứ ba. Khách hàng được biết rộng rãi đầu tiên của UWD chính là Sinn (Đồng hồ Sinn 6200 có sử dụng bộ máy độc quyền do UWD chế tạo).

Quay trở lại với Lang & Heyne, đối thủ của công ty này có thể là Urban Jürgensen hoặc Kari Voutilainen, mặc dù cả ba sản xuất các loại đồng hồ rất khác nhau. Điểm chung ở ba công ty là họ làm việc để giữ gìn kỹ thuật chế tạo đồng hồ truyền thống, với một thái độ “phi Thuỵ Sỹ". Những mẫu đồng hồ này đều tập trung vào sự đơn giản, nhưng có từng chi tiết được chăm chút trong hàng chục giờ chế tạo, điều mà thu hút nhiều những nhà sưu tập cấp cao.

Được thành lập vào năm 2001, nhưng Heyne rời đi để gia nhập Nomos vào năm 2002, nên vai trò của Marco Lang tại Lang & Heyne được nhấn mạnh hơn, trước khi chính người nghệ nhân cũng rời công ty để chèo lái studio chế tác của riêng mình vào năm 2019.

Marco Lang nắm chắc nhiều kỹ thuật đồng hồ nhưng nhược điểm của nghệ nhân này là thiếu kỹ năng giao tiếp. Marco Lang cảm thấy thoải mái hơn khi được ngồi trong xưởng, chế tạo ra các tinh hoa cơ khí, hơn là việc chia sẻ về công việc của bản thân mình. Và bởi lý do đó, đồng hồ của Lang & Heyne hay về sau là Marco Lang vẫn được xem là một khu vực đầy sương mù với giới mộ điệu. Chỉ những khách hàng thông thái nhất, những người tập trung tới từng chi tiết trong một cỗ máy đếm thời gian mới biết đến và sở hữu được đồng hồ Lang & Heyne hay Marco Lang. Dù vậy, danh sách chờ để mua được đồng hồ của Lang & Heyne hay Marco Lang vẫn thực sự dài.

Trong riêng ngành chế tác đồng hồ của Đức, đồng hồ của Lang & Heyne cũng thường được đặt lên bàn cân so sánh với đồng hồ A. Lange & Söhne có trụ sở tại Glashutte, dù rằng về mặt sản lượng cả hai lại chênh lệch rất lớn. Mỗi năm Lang & Heyne chỉ sản xuất khoảng 50 chiếc, và mục tiêu cuối cùng của thương hiệu chỉ rơi vào khoảng 200 chiếc. Nếu đã từng tìm hiểu về việc Lang & Heyne mất bao lâu để tạo ra một bộ máy đồng hồ (chưa nói đến đinh vít), bạn sẽ hiểu 200 là một con số đầy tham vọng đối với một đội ngũ vô cùng tận tuỵ của Lang & Heyne.

Hình ảnh bên trên đang mô tả hành động mà người thợ trẻ tuổi đưa một cái gì đó rất nhỏ qua lại bề mặt miếng thiếc. Tấm thiếc có bề mặt cũ kỹ này (có phủ một lớp kim cương mỏng lên trên) là lớp nền lý tưởng để đánh bóng đen các đầu vít. Từng chiếc vít nhỏ sẽ được di chuyển qua lại bề mặt của miếng thiếc. Có thể bắt gặp trên hầu hết bàn làm việc của mọi thợ đồng hồ là những chiếc đĩa nhỏ có chứa chất dẻo màu xanh lam. Chất dẻo này là vùng an toàn chứa đựng những vít hoàn thiện. Và tại Lang & Heyne, từng chiếc vít đều được hoàn thiện cẩn thận.

Vậy mất bao lâu để nhìn thấy hình dạng và bề mặt của một “con vít hoàn chỉnh?” Người nghệ nhân Marco Lang chia sẻ một cách thành thực là khoảng 40 phút. Nhưng 40 phút chưa bao gồm khâu gia công hình dáng và kiểm định chất lượng mà chỉ là thời gian để đánh bóng. Những ai nếu không quá quan tâm đến tính hoàn thiện của một chiếc đồng hồ cơ sẽ dễ dàng bỏ qua những điều nhỏ nhặt ví như ốc vít.

Sự thật là khi quyết định đầu tư vào chiếc đồng hồ được hoàn thiện thủ công một cách nghiêm túc (đặc biệt là đồng hồ của Đức), bạn sẽ thấy, ngay cả ốc vít cũng nhận được sự quan tâm kỹ lưỡng của thợ chế tác, giống như cách cha mẹ bảo vệ con cái quá mức vậy. Thậm chí là khi bỏ ra một số tiền lớn hơn nữa, bạn sẽ càng mong chờ chiếc đồng hồ của mình được chăm chút y như cách cha mẹ đang bảo vệ con cái một cách quá mức. 

Một giờ là thời gian mà người thợ lành nghề cần để đánh bóng bề mặt vít. Những bộ phận cực kỳ nhỏ này bắt đầu từ những miếng hợp kim bằng thép được đặt hàng đặc biệt, sau đó chuyển đến máy CNC để cắt ra hình dạng thô cơ bản. Chi phí vật liệu cho mỗi con vít chưa hoàn thiện tại Lang & Heyne là khoảng 1 euro. Trên thực tế, các linh kiện này được sản xuất tại UWD - hiện cũng đang đóng vai trò là "công ty chị em" của Lang & Heyne. Các vít một euro sau đó sẽ biến đổi sau khi trải qua công đoạn kiểm soát chất lượng đầu vào rồi chuyển đi đánh bóng. Thực tế, Lang & Heyne tự sản xuất vít ở vài kích cỡ và một số trong số chúng sau đó nung nhiệt để tạo màu xanh.

Sau khi từng con vít được đánh bóng bằng tay, chúng có thể tiếp tục được làm mờ bởi một người thợ có kinh nghiệm trong gần một giờ. Các quy trình tương tự diễn ra ở vài nhà sản xuất khác, ví như A. Lange & Söhne, nhưng ở đó chi phí cho mỗi vít thấp hơn. Ngoài ra, các thương hiệu lớn hơn chỉ đánh bóng đầu vít trên trong khi những người thợ chế tác tại tại Lang & Heyne giống như bị ám ảnh vậy, họ đánh bóng nhiều góc độ hơn, dẫn đến những thành phẩm tinh tế hơn.

Những đinh vít bằng thép xanh vừa hoàn thiện rất nhạy cảm với độ ẩm, chúng cũng dễ bị rỉ sét. Nằm bên trong bộ vỏ được đóng nắp đúng cách, từng đinh vít sẽ được bảo vệ tốt hơn. Bạn cần nhận thức được điều đó để biết từng đinh vít tại Lang & Heyne dù rất nhỏ nhưng chúng cũng thật quý giá và tốn công để làm ra.

Khoảng 50% hoặc hơn trong số tất cả các ốc vít bằng thép đã làm xanh phải quay lại quy trình làm xanh lại vì màu sắc và lớp hoàn thiện không được đồng nhất. Một con ốc vít không thể quay trở lại lò nung mà phải được đánh bóng màu xanh lam, công việc này được thực hiện trên một chiếc máy đánh bóng đặc biệt khác, sử dụng bàn chải làm từ lông dê. Quá trình “nhuộm xanh” không được áp dụng cho tất cả các ốc vít của Lang & Heyne, nhưng hầu hết đều có cách xử lý mang tính biểu tượng này, khiến bộ máy có vẻ ngoài cao cấp, tốt nhất.

Bộ máy cơ bản nhất trong đồng hồ Lang & Heyne cẩn khoảng 30 vít, trong khi các bộ máy phức tạp hơn như Augustus (đồng hồ phức tạp và đắt nhất hiện nay của hãng) cần tới số vít ở bên trong nhiều gấp ba đến bốn lần.

Mất một đến hai giờ chỉ để đánh bóng và “nhuộm màu" cho ốc vít, một quãng thời gian khá dài, điều mà không phải tất cả những người yêu đồng hồ đều biết. Phần lớn chỉ nhìn thấy thành phẩm, mà không biết rằng, những đinh vít là kết quả của quá trình sản xuất kéo dài bao lâu, cần tới kỹ năng đặc biệt nào.

Sau tất cả, vậy cuối cùng "chi phí làm mỗi chiếc đinh ốc trong đồng hồ Lang & Heyne là bao nhiêu?". Đọc xong bài viết này, rất rõ ràng là ai cũng biết 1 Euro là chi phí của vật liệu và sản xuất công nghiệp của mỗi chiếc vít. Thêm vào các vật liệu và sự can thiệp của con người trong quá trình làm việc (ít nhất là 1 giờ làm việc của thợ đồng hồ có kinh nghiệm) thì cần trung bình 100 Euro cho từng con vít bằng thép xanh được đánh bóng và hoàn thiện trong mỗi chiếc đồng hồ Lang & Heyne.

Với trung bình 30-50 con ốc vít trong một chiếc đồng hồ, tức là chi phí trước khi có lãi từ 3.000 đến 5.000 Euro cho mỗi chiếc đồng hồ Lang & Heyne chỉ tính riêng phần ốc vít trong những chiếc đồng hồ có giá trung bình từ 40.000 - 50.000 Euro.

Khi nhìn vào phần còn lại của bộ máy, mặt số (các kim đồng hồ cũng được Lang & Heyne sản xuất và hoàn thiện trong nhà), bạn sẽ hiểu giá trị thực sự của những chiếc đồng hồ Lang & Heyne là kỹ thuật truyền thống tốt nhất. Marco Lang và nhóm thợ đồng hồ chắc chắn đều là những người đam mê đồng hồ mới có thể tạo ra các cỗ máy cơ khí tuyệt vời như vậy. Kể từ năm 2019, Marco Lang đã rời Lang & Heyne để bắt đầu sự nghiệp của riêng mình nhưng Lang & Heyne vẫn nằm trong top những thương hiệu đồng hồ khiến giới sưu tầm theo đuổi nhất tại Đức.

Kiến thức