Huyền thoại sống của thế giới đồng hồ - Ngài Philippe Dufour
Với Philippe Dufour, khái niệm "nổi tiếng" khá là khác biệt. Với những nghệ nhân đồng hồ hay những nhà sưu tập, ông được ví như "Huyền thoại sống". Ngược lại, với những người khác (kể cả những người thích đeo đồng hồ), Philippe Dufour là một cái tên rất xa lạ.
(Nguyễn Minh Hiệp - CEO Gia Bảo Luxury và ngài Philippe Dufour)
Là một nghệ nhân chế tác độc lập, ngài Dufour làm việc tại một căn xưởng nhỏ ở Le Solliat tại thung lũng Vallee de Joux. Ông không hề bỏ ra một đồng để quảng bá tên tuổi, tuy nhiên rất nhiều người sẵn sàng chờ đợi hàng năm trời, chi cả đống tiền để có thể sở hữu một chiếc đồng hồ được chế tác bởi nghệ nhân bậc thầy này.
Philippe Dufour tự chế tác chiếc đồng hồ đầu tiên của mình vào năm 1983, một chiếc đồng hồ bỏ túi với ba cơ chế điểm chuông báo giờ: Grande Sonnerie, Petite Sonnerie và Minute Repeater. Tới năm 1992, ông giới thiệu phiên bản đeo tay của chiếc đồng hồ đó, và đạt tới 5 huy chương vàng về cải tiến kỷ thuật tại hội chợ Baselworld. Tới năm 1996, ngài Dufour giới thiệu chiếc đồng hồ đầu tiên với hai bộ thoát hoạt động riêng biệt (Duality).
Vào năm 2009, ngài Dufour đã kết hợp với hai nghệ nhân Robert Greubel và Stephen Forsey (hai người sáng lập nên thương hiệu Greubel-Forsey) để phát triển chiếc đồng hồ Le Garde Temps - Naissance d’Une Montre. Đây là dự án nhằm bảo tồn nghệ thuật chế tác đồng hồ thủ công tại Thụy Sĩ, điều đang dần mai một vì những dây chuyền sản xuất tự động. Ba nghệ nhân bậc thầy này sẽ chọn ra một "truyền nhân" và truyền lại tất cả những gì tinh túy nhất mà họ đã lĩnh hội được trong nhiều năm trời.
Người được chọn là Michel Boulanger, một thầy giáo trẻ tại trường đồng hồ Paris. Anh đã giới thiệu phiên bản thử nghiệm đầu tiên của chiếc đồng hồ này tại SIHH 2015. Tại phiên đấu giá của Christie's tháng 6/2016 tại Hong Kong, chiếc đồng hồ này đã được bán với giá 1.4 triệu USD.
Dưới đây là một số ý kiến của nghệ nhân Philippe Dufour về một số chủ đề được bàn luận nhiều trong giới đồng hồ
Việc cân bằng giữa sản xuất hàng loạt và chế tác thủ công
Theo ngài Dufour, đây chỉ là lựa chọn của từng người, và ông cũng không phản đối việc sử dụng công nghệ trong chế tác đồng hồ. Công nghệ thì ngày càng phát triển, và điều đó cũng giúp ích khá nhiều khi chi phí nhân công tại Thụy Sĩ rất đắt đỏ. Tuy nhiên, nếu sản xuất tại Thụy Sĩ cũng không khác gì so với bất cứ địa điểm nào khác, đó lại trở thành vấn đề lớn.
Hãy thử so sánh ngành đồng hồ Thụy Sĩ hiện nay với thập niên 60 (trước khi đồng hồ Quartz chiếm lĩnh thị trường), bạn sẽ thấy sự khác biệt khổng lồ. Trước đây, tất cả máy móc và công cụ đều được sản xuất tại Thụy Sĩ, nhưng sau này chúng đã bị thay thế bởi máy cắt công nghiệp CNC đến từ Nhật. Tôi đồng ý rằng việc sử dụng máy móc là cần thiết, nhưng chúng ta phải thêm giá trị con người vào những chiếc đồng hồ đó.
Đó chính là lúc kỹ năng của những nghệ nhân thủ công được tỏa sáng, vì nếu không có họ, đồng hồ Thụy Sĩ cũng chẳng khác gì đồng hồ Trung Quốc (và với mức giá cao hơn rất nhiều). Ngày càng có nhiều thương hiệu nhận ra điều này, và họ đã đầu tư mạnh hơn cho những người nghệ nhân chuyên hoàn thiện máy. Bên cạnh đó, với việc thêm vào giá trị con người thì điều chỉnh giá đồng hồ cũng dễ dàng hơn.
Thay đổi tiêu chuẩn về chế tác đồng hồ
Ngày nay, Thụy Sĩ không còn giữ vị trí độc tôn về đồng hồ mà phải san sẽ ánh hào quang đó cho Glashutte (Đức). Ngôi làng nhỏ với dân số 7,000 người là quê hương của những hương hiệu cực kỳ chất lượng như A. Lange and Söhne hay Moritz Grossman, bên cạnh đó thì Nomos cũng là một thương hiệu tuyệt vời.
Với những người cần lời khuyên khi mua đồng hồ, tôi sẽ bảo họ mua đồng hồ Rolex vì thương hiệu đó quá nổi tiếng, chất lượng và đáng tin cậy. Nếu không phải Rolex, một lựa chọn tuyệt vời không kém chính là Nomos, một thương hiệu không quá nổi tiếng, nhưng chất lượng quá tuyệt nếu so với mức giá.
Sự thay đổi của những nhà sưu tập đồng hồ
Khi tôi giới thiệu đồng hồ của mình cho những nhà bán lẻ tại Singapore vào thập niên 90, họ còn không hiểu được sự khác biệt giữa đồng hồ của tôi và của các thương hiệu khác. Ngày nay thì khách hàng đã có nhiều kiến thức hơn (thậm chí nhiều hơn cả người bán), vì những nguồn thông tin có rất nhiều.
Tôi thực sự rất mừng vì điều này, vì những người chế tác độc lập như tôi sẽ được ghi nhận nhiều hơn. Trong nhiều năm trời, những người như tôi, Kari Voutilainen hay Romain Gauthier đều làm việc một cách thầm lặng và không mấy ai biết tới. Chúng tôi chỉ mong muốn chế tác những chiếc đồng hồ tuyệt vời nhất, với phương thức chúng tôi tin tưởng. Và càng ngày lại càng có thêm nhiều người trân trọng điều đó.
Những khó khăn của nghệ nhân độc lập
Thành quả đầu tiên của tôi khi làm việc độc lập chính là chiếc đồng hồ bỏ túi với ba tính năng điểm chuông báo giờ. Thành quả nhìn thì ấn tượng đấy, nhưng để bán được một chiếc như vậy không hề dễ dàng chút nào. Không mấy ai tin tưởng một thợ đồng hồ độc lập. Vì thế, tôi mang chiếc đồng hồ này tới Audemars Piguet và họ yêu cầu tôi làm thêm 5 chiếc như vậy nữa. Tôi đã phải mất tới 5 năm để thực hiện điều này, và quả thực quá trình đó chẳng dễ chịu một chút nào.
Và tôi thử thêm một lần nữa, lần này là một chiếc đồng hồ đeo tay với tính năng Grand Sennerie. Tôi phải mất tới 2.5 năm, và phải học thêm về đồ họa máy tính để thiết kế đồng hồ. Việc bán chiếc đồng hồ này còn khó hơn cả lúc bán mấy chiếc đồng hồ bỏ túi. Khi họ hỏi về phần trăm chiết khấu, tôi đã thẳng thừng từ chối. Đó là lần đầu tiên tôi làm việc với đối tác châu Á, và lúc đó vẫn còn hơi bồng bột. Sau này thì tôi cũng rút được một vài kinh nghiệm rồi.
Và rồi thành quả tới
Tôi định làm 25 chiếc Duality, nhưng cuối cùng chỉ có thể làm được 9 chiếc. Vào năm 2007, chiếc Duality đầu tiên mang số #00 lên sàn đấu giá của Christie's. Vào thời đó giá niêm yết của chiếc đồng hồ là 70,000 CHF, và Christie's định giá nó khoảng 25,000 - 35,000. Tới bây giờ thì tôi không còn hứng thú với mấy phiên đấu giá đó nữa.
Tôi hiểu rằng nhiều công ty bí mật mua lại đồng hồ của mình, nhằm đẩy danh tiếng thương hiệu lên cao. Đồng thời, tôi cũng biết rằng đồng hồ của mình đủ tốt để được bán với mức giá cao như vậy. Tới cuối phiên đấu giá đó, chiếc Duality #00 đã được bán với mức giá 180,000 CHF, gấp 6 lần mức giá dự tính của Christie's.
Danh sách khách hàng chờ đồng hồ
Hiện tôi đang có 64 người đang chờ sở hữu một chiếc Duality, và tôi không muốn từ chối một ai cả, và tôi nói với họ rằng tôi sẽ liên lạc khi quyết định chế tác thêm. Với dòng Simplicity, tôi phải từ chối 2-3 yêu cầu mỗi tuần. Người ta liên lạc với tôi từ mọi nơi, New Zealand cho tới California, và họ sẵn sàng gửi tiền trước. Tuy nhiên hiện tại tôi chỉ có một mình, và không thể làm thêm đồng hồ nữa.
Làm việc một mình
Hai tháng trước, một người bạn từng làm việc tại Audemars Piguet ngỏ ý muốn làm việc chung với tôi, và tôi cũng hướng dẫn anh ta làm việc theo cách của mình. Trong thời gian tới, có lẽ chúng tôi sẽ thuê thêm vài người và anh bạn đó sẽ huấn luyện họ. Thực tế thì hiện tại tôi không còn sức cho việc đào tạo nữa, và tôi cũng không phải là một thầy giáo giỏi.
Nếu mọi việc không theo đúng ý, tôi sẽ trở nên cáu kỉnh. Tôi là một người cầu toàn và không thích thỏa hiệp, vì lẽ đó cũng làm phật lòng không ít người. Những người trẻ họ có kỹ năng, nhưng không có nhiều người có đủ độ kiên trì để theo đuổi một việc tới cùng.
Chiếc đồng hồ tiếp theo
Tôi có một vài ý tưởng về chiếc đồng hồ thứ tư trong bộ sưu tập, nhưng hiện chưa biết sẽ thực hiện chúng vào lúc nào. Hiện tại thì tôi đang hoàn thiện chiếc Grand Sonnerie cho một khách hàng, công việc này đã bắt đầu từ 10 tháng trước và bây giờ vẫn chưa kết thúc.
Những chiếc đồng hồ mà Philippe Dufour muốn thực hiện
Chiếc Datograph của A. Lange & Söhne là chiếc đồng hồ duy nhất tôi bỏ tiền ra mua, và đó cũng là chiếc Chronograph tuyệt vời nhất. Bên cạnh đó, chiếc Harmony Ultra-Thin Split-Seconds Automatic Chronograph bản Platinum của Vacheron Constantin cũng rất đẹp. Bộ máy được hoàn thiện một cách hoàn hảo, tất cả cầu nối được vát cạnh thủ công, và điều đó khiến tôi phải trầm trồ thích thú.
