Mới bước sang tuổi 30 năm ngoái, Julien Tixier nhận được nhiều đánh giá là một trong những thợ làm đồng hồ tài năng nhất trong thế hệ sau những tác phẩm sáng tạo mà anh mang đến cho ngành chế tạo đồng hồ. Được thiết kế và hỗ trợ bởi nghệ nhân lão làng Dominique Renaud, Julien Tixier đã hoàn thành chiếc đồng hồ Tempus Fugit 100-year perpetual calendar trong xưởng chế tác ở Vallée de Joux vào năm 2020. Người nghệ nhân trẻ tuổi tin rằng chế tạo đồng hồ là một hành trình được xây dựng không chỉ bởi bản thân mình mà còn thông qua việc chia sẻ và học hỏi từ những người khác.

Tuổi thơ của Julien Tixier

Chúng ta thường bắt gặp câu chuyện phổ biến trong ngành đồng hồ hay nghệ thuật nói chung là một đứa trẻ bị mê hoặc bởi những món đồ chơi cơ khí mà người lớn đeo trên cổ tay. Những đứa trẻ dành hàng giờ với cha mẹ, ông bà là những thợ đồng hồ để ngắm nhìn các chuyển động cơ khí tích tắc. Nhưng đó không phải trường hợp của Julien Tixier. Không hề có truyền thống gia đình, không có việc truyền lửa ở đây.

Thay vào đó, Julien Tixier phát hiện ra lối đi của mình tại một bữa ăn. Một trong những vị khách có đeo một chiếc đồng hồ (có thể là Jaeger-LeCoultre) trên cổ tay. Đó là chiếc đồng hồ có mặt đáy trong suốt. Và cậu bé Julien 7 tuổi bị mê hoặc bởi những bánh răng nhỏ xíu, bởi trái tim đang đập liên tục đầy kỳ diệu này. Từ đó, Julien biết chính xác mình muốn trở thành gì khi lớn lên: thợ đồng hồ.

Sinh năm 1993, chàng trai Julien Tixier trải qua tuổi thơ hạnh phúc, vô tư ở vùng Tây Nam nước Pháp, Bassin d'Arcachon bên bờ biển Đại Tây Dương. Lớp học tiểu học của Julien Tixier hướng thẳng ra bãi biển và mỗi ngày là một ngày bình dị với bất kỳ đứa trẻ nào. Nhưng nó đột ngột kết thúc vào những năm trước tuổi thiếu niên của Julien Tixier khi anh phải di chuyển qua lại giữa Poitiers và Bordeaux. Việc học của anh ấy bị ảnh hưởng. Từ một học sinh trên trung bình, điểm số của anh chạm đáy và Julien Tixier phải học lại một năm. 

Julien Tixier không giỏi toán, không thể tập trung vào bản chất trừu tượng của môn học này mặc dù anh lại rất xuất sắc trong các ứng dụng vật lý trong thế giới thực. Hiểu biết về vật chất, xem nó được hình thành như thế nào, đó là điều khiến anh quan tâm. Mỗi buổi chiều sau giờ học, anh ấy lại lao về nhà để làm những món đồ trang sức mà anh ấy đã bắt đầu làm từ kim loại và đá. Cha Julien Tixier đã mua một chiếc bàn mới thông minh để anh làm bài tập về nhà, và ông cảm thấy rất thất vọng khi phát hiện ra Julien đã cưa nó, cắt ra hình bán nguyệt để anh có thể dùng nó làm bàn làm việc. Số tiền tiêu vặt Julien Tixier dành dụm được dùng để mua những dụng cụ đầu tiên của mình.

Hứng thú của Julien Tixier tăng lên khi anh thực tập trải nghiệm trong một tiệm kim hoàn. Julien Tixier chia sẻ “Tôi đã gặp người đàn ông tuyệt vời này. Tôi đã học được hàng trăm điều trong tuần đó và càng cảm thấy quyết tâm hơn.”

Ở tuổi mười lăm, Julien Tixier chuyển trường trung học và đăng ký vào một trường cao đẳng kỹ thuật ở Bordeaux, nơi có tổ chức khóa học chế tạo đồng hồ. Cuối cùng thì anh ấy cũng đã thể hiện được tố chất của mình và điều đó cho thấy: từ mức trung bình 3/20, anh ấy đã sớm chuyển sang mức 19/20.

Tại ngôi trường mới, Julien Tixier yêu thích mọi thứ, bạn bè và giáo viên đều rất tuyệt vời. Vào cuối của hai năm đầu tiên, Julien Tixier đã đạt được chứng chỉ về bảo trì và sửa chữa đồng hồ đeo tay. Hai năm sau, anh hoàn thành khóa học Brevet des Métiers d'Art, một khóa học nâng cao hơn bao gồm các chức năng nhỏ, cho đến đồng hồ bấm giờ. Anh ấy cũng học cách chế tạo nhiều thành phần khác nhau.

Một góc workshop của nghệ nhân Julien Tixier

Trường học thiếu kinh phí và không có máy phay hoặc máy CNC. Vì vậy, Julien đã đi ra ngoài và mua những dụng cụ cần thiết cho bài tập cuối cùng mà mọi học sinh phải hoàn thành. Hướng dẫn từ giáo viên chỉ cần thêm một bộ phận phức tạp nhỏ vào bộ máy đồng hồ tròn “con lắc de Paris”, nhưng Julien Tixier, cùng với hai hoặc ba người khác, đã hỏi liệu họ có thể chọn bộ máy phức tạp của riêng mình hay không. Và họ đã được phép làm điều đó. Julien Tixier quyết định sử dụng lịch vạn niên - một chức năng chưa bao giờ dễ dàng. 

Trong hai năm tiếp theo, Julien Tixier đã dành đúng 3.087 giờ với đồng hồ và bị mất ngủ kinh niên, “điều đó đã giúp ích rất nhiều và cũng dạy tôi về quản lý thời gian”. Anh ấy đã dồn toàn bộ số tiền tiết kiệm được của mình vào dự án, phần lớn trong số đó được dùng cho máy tiện, và vì thiết kế của anh ấy bao gồm kính nên anh ấy đã tự học các kỹ thuật chế tác thủy tinh.

Chiếc đồng hồ hoàn thiện đã được chọn tham gia một cuộc thi do Institut National des Métiers d'Art tổ chức. Nó được gửi qua đường bưu điện tới Paris, đến nơi “bị đập tan thành từng mảnh”. Julien Tixier “không có thời gian cũng như ý chí” để bắt đầu lại, nhưng anh ấy vẫn có những kỷ niệm tuyệt vời. “Nó còn hơn cả một cuộc thi. Đây là cơ hội để khám phá những phương pháp thực hành khác nhau, chia sẻ những gì bạn làm và học hỏi từ những người khác.”

Một con đường hai chiều

Julien Tixier chưa bao giờ đánh giá thấp tầm quan trọng của việc truyền đạt kiến ​​thức cũng như giá trị của việc học tập như một quá trình hai chiều. Anh vẫn nhớ tên của những người thầy đã hướng dẫn mình và của những người bạn cùng lớp, bao gồm cả những người anh đã gặp ở trường dạy làm đồng hồ ở Morteau, nơi anh đã hoàn thành chương trình học của mình. Vào năm 2015, ở tuổi 22, Julien Tixier tốt nghiệp loại xuất sắc với tư cách là một thợ đồng hồ đủ tiêu chuẩn và với một chiếc đồng hồ hoàn toàn do chính anh chế tạo, có hai chỉ báo lùi 30 giây và yếu tố bắt buộc duy nhất là một bánh xe cân bằng có thể nhìn thấy được.

Mặc dù nó trông có vẻ lộn xộn nhưng Tixier cho biết anh biết mọi vật dụng trong xưởng của mình ở đâu và điều đó cho phép anh chế tạo một chiếc đồng hồ từ đầu đến cuối. Anh ấy cũng thường xuyên ngủ trong xưởng.

“Trên giấy tờ tôi là một thợ làm đồng hồ có đầy đủ năng lực nhưng vẫn còn một chặng đường dài phía trước,” anh mỉm cười nói. Bây giờ vấn đề là tích lũy kinh nghiệm. Mới ra trường, Julien Tixier đã “làm quen” với Sébastien Rousseau, người làm việc với những chiếc đồng hồ tự động Hippologia cho thương hiệu Parmigiani Fleurier; một tác phẩm độc nhất vô nhị kết hợp giữa thiết kế với đồng hồ cao cấp, máy tự động và nghệ thuật thủy tinh. Anh ấy nhớ những tháng này là “những tháng có tính hình thành nhất từ ​​trước đến nay”.

Sau đó, anh ấy đã quyết định gửi không phải ba bản CV thông thường mà là ba lá thư bày tỏ ý định cá nhân tới ba thợ đồng hồ. Một trong số đó, Laurent Ferrier, hồi đáp rằng ông ấy hiện đang tìm một thợ làm đồng hồ và lá thư của Julien Tixier đến vào thời điểm không thể nào đúng lúc hơn. Julien Tixier được thử việc vào ngày 18/12 và đến ngày 5/1 - sinh nhật lần thứ 23 - anh có công việc mới.

Một cái gì đó hoàn toàn khác

“Bạn rời trường với suy nghĩ mình là thợ đồng hồ, sau đó bạn nhận ra rằng chế tạo đồng hồ là một thứ hoàn toàn khác.” Tại Laurent Ferrier, Julien Tixier được giao nhiệm vụ trang trí bộ máy, theo anh, công việc này đã mang lại cho anh “cái nhìn sâu sắc hơn về các bộ phận khác nhau”.

Đó thực sự là một cú sốc đối với Julien Tixier. “Tôi đã trang trí các bộ phận ngày này qua ngày khác trong sáu tháng, sau đó tôi bắt đầu lắp ráp các bộ phận mà tôi đã trang trí thành một bộ máy.” Đây là trải nghiệm đầu tiên của anh ấy về silicon, đặc biệt là bộ thoát Breguet với cần gạt silicon (anh ấy thừa nhận thẳng thắn là “ghét công nghệ đó”). Dần dần, anh bắt đầu nghiên cứu các loại bộ máy khác nhau - micro-rotor, thời gian kép, tourbillon - mà mọi thợ đồng hồ phải chế tạo từ A đến Z, đồng thời có thêm kinh nghiệm chế tạo nguyên mẫu sử dụng các bộ máy nội bộ làm cơ sở.

Nghệ nhân Dominique Renaud và Julien Tixier

Năm 2018 một người bạn đã gọi điện hỏi liệu Julien Tixier có muốn tham gia “một dự án điên rồ” để chế tạo một chiếc đồng hồ thiên văn không? Câu trả lời là Julien Tixier đã rời Laurent Ferrier để đến làm việc tại một xưởng nhỏ nơi còn có thêm ba người thợ đồng hồ khác và “máy móc ở khắp mọi nơi”. Đó là một cú sốc văn hóa khác. 

“Tôi vô cùng tự tin tại Laurent Ferrier, nhưng dự án đặc biệt này còn đặt tiêu chuẩn cao hơn nữa. Tôi đã học được nhiều điều hơn trong sáu tháng so với chín năm trước đó và nhận ra rằng mình thực sự không biết nhiều chút nào! Đồng hồ phải sẵn sàng cho triển lãm Basel nên chúng tôi làm việc suốt ngày đêm, 17 giờ một ngày. Nó cực kỳ mãnh liệt. Khi hoàn thành, tôi lên giường và ngủ liền hai tuần.”

Chuyển đến Vallée de Joux

Khi thức dậy, Julien Tixier chuyển đến Vallée de Joux, nơi theo anh có “tất cả những thứ vớ vẩn của tôi” (như cách anh gọi các máy móc và công cụ trong cơ sở sản xuất mini của mình). Julien Tixier xây dựng một vài bàn làm việc và bắt đầu kinh doanh.

Công việc đầu tiên của Julien Tixier là tạo mẫu cho các bên thứ ba và anh ấy nhanh chóng nhận được một lượng đơn đặt hàng ổn định. Một thương hiệu nổi tiếng (phép lịch sự thông thường: không được nêu tên) đã cử một phái đoàn đến, và họ cảm thấy “kinh hoàng” về việc Julien Tixier đã nhồi nhét quá nhiều thứ vào một không gian giới hạn, họ nhất quyết đòi thay đổi cái này, di chuyển cái kia, loại bỏ cái máy đó… cho đến khi Julien Tixier mất kiên nhẫn và “tiễn" họ ra khỏi cửa. Bạn không nên gây rối với một thợ sửa đồng hồ độc lập (người có ý định tiếp tục như vậy)!

Julien Tixier và nhà thiết kế Matthieu Allègre

Một cuộc gặp gỡ quan trọng: Philippe Dufour - người đàn ông lớn tuổi được kính trọng trong ngành chế tạo đồng hồ độc lập đã gặp chàng trai trẻ Julien. Hai người bắt đầu trò chuyện. Philippe Dufour đã cho Julien  lời khuyên, thậm chí còn cho anh một số công cụ – một lần nữa, lợi ích của kinh nghiệm và kiến ​​thức chuyên môn được chia sẻ.

Julien cũng đã làm quen với Dominique Renaud: một cuộc gặp gỡ mang tính định mệnh, bắt đầu từ một trang trắng vào tháng 4 năm 2020, lên đến đỉnh điểm sự có mặt của chiếc đồng hồ thế tục Tempus Fugit 100-year perpetual calendar với thông số kỹ thuật độc đáo, được lập trình trong 10.000 năm. Ngoại trừ một chiếc đĩa vi mô, Julien Tixier đã chế tạo mọi bộ phận trong xưởng của mình. Sự hợp tác giữa Dominique Renaud và Julien Tixier chưa hề dừng lại. Mới đây cả hai đã công bố về nguyên mẫu đầu tiên của chiếc đồng hồ đặc sắc Renaud Tixier Monday.

Người đàn ông có kế hoạch

Trong khi tiếp tục nghiên cứu các phát triển và nguyên mẫu cho bên thứ ba, mục tiêu tiếp theo của Julien Tixier là tạo ra bộ máy của riêng mình. Hai năm trước, một nhà sưu tập đã nói với anh ấy: “Ngay khi cậu quyết định tự làm một chiếc đồng hồ cho mình, hãy làm cho tôi một chiếc!” Khi Julien Tixier chia sẻ những bức vẽ về bộ máy mà anh ấy đã nghĩ đến, nhà sưu tập đó đã trả lời: “Tôi sẽ lấy ba chiếc.” Bây giờ anh ấy có 22 đơn đặt hàng. (Bài viết từ tháng 6/2023)

“Các nhà sưu tập ngày nay không chỉ quan tâm đến việc mua một chiếc đồng hồ đã hoàn thiện. Họ muốn được trực tiếp tham gia vào dự án khi nó diễn ra.” Đó là kiểu cộng tác mà chỉ những người độc lập mới có thể cung cấp, không giống như các tổ chức kinh tế phân cấp lớn.

Chiếc đồng hồ Tempus Fugit 100-year perpetual calendar

Julien Tixier đã phác thảo một kế hoạch gồm ba giai đoạn trong 5 năm tới, đó là thời gian mà anh ước tính sẽ cần để sản xuất 22 chiếc đồng hồ (mặc dù anh không đưa ra ngày giao hàng xác định). Giai đoạn đầu tiên là thảo luận với nhà sưu tập về sở thích của họ, chất liệu họ thích, tâm trạng của họ cũng như cách họ hình dung về chiếc đồng hồ tương lai của mình. Một lần nữa, đó là một quá trình hai chiều.

Bước thứ hai là ngồi xuống bàn làm việc và chế tạo chiếc đồng hồ của anh ấy và của nhà sưu tập đã mong muốn và đặt mua nó. Trao đổi giữa hai bên diễn ra liên tục trong suốt giai đoạn này. Giai đoạn thứ ba và cuối cùng là giao hàng. Tất nhiên là trực tiếp Julien Tixier thực hiện.

Giống như nhiều thợ độc lập trẻ độc lập khác, Julien Tixier đã tích lũy kinh nghiệm, học hỏi từ những người khác và sẵn sàng gặp gỡ bất cứ ai. “Bạn tiến bộ nhanh hơn theo cách đó,” anh ấy nhận xét, mặc dù anh ấy không vội vàng. Anh ấy có tất cả thời gian trên thế giới.

Kiến thức

Nghệ nhân độc lập